VİT – Verim İnşaat Turizm Ltd.

Böcek Feromonları

Feromon nedir?

Feromonlar böceklerin aralarında iletişim kurmak amacıyla kullandıkları kimyasallardır ve kokuya benzetilebilir. Dişi böcekler erkek böcekleri cezbetmek amacıyla feromon salgılarlar. Feromonlar hava hareketleri ile taşınarak erkek böceklerin antenlerince algılanırlar.

Böcek Mücadelesinde Feromonların Kullanımı

Feromonları en iyi bilinen böcekler Lepidoptera (güveler ve kelebekler) familyasıdır. Uygun kimyasal maddeler bir araya getirilerek istenen feromonlar sentezlenebilir ve ticari olarak üretilebilmektedir. Erkek böcekleri yakalamak amacıyla sıklıkla yapışkan tuzaklarla birlikte lastik "septa" (küçük lastik bir tıpa) yayıcılara emdirilmiş feromonlar kullanılmaktadır. Feromonlar, salınım oranı tercihlerine bağlı olarak, tıpaların haricinde plastik tüpler, karton plakalar ve granüllere de emdirilebilmektedir.

Feromon Kullanım Şekilleri

İzleme ya da Monitör

Feromonlar en çok bu amaçla kullanılır. İzleme yapılacak alana feromon yayıcı içeren birkaç tuzak yerleştirilir. Belli bir süre boyunca yakalanan böcekler sayılarak, aranan böceğin mevcut olup olmadığı, uçuş etkinliği, nüfus yoğunluğu hakkında bilgiler kolayca hesaplanabilir. Bu bilgilere dayanılarak gerekli önlemler alınabilir.

Avantajı: Belirli bir zararlının uçuş etkinliği ile ilgili bilgiler kolayca elde edilebilir. Bitkilerin kontrolü için zaman harcamaya ve detaylı bir araştırma yapılmasına gerek kalmaz. Sonraki adımlar elde edilen sayım sonuçlarına göre planlanabilir.

Kitlesel Yakalama

Kabuk böcekleri ya da Palmiye böcekleri gibi bazı zararlılar için çok sayıda tuzağın kullanımının etkili olduğu saptanmıştır. Kitlesel yakalama amaçlı kullanılan feromon tuzakları ile hedef zararlı böcek nüfusu önemli ölçüde azaltılabilir. Kitlesel yakalamayla böceklerin ve sonraki nesilleri sebep olacağı zararın azaltılmasında ya da kabul edilebilir düzeye getirilmesi sağlanabilir.

Avantajı: İlaç kullanımına gerek kalmaz ve çevre kirletilmemiş olur. Feromonların türe özgü olması nedeniyle zararsız ya da faydalı böceklerin yok olmasını engeller.

Çek ve öldür

Çek ve öldür yakalama tekniğinde feromonlarla çekilen hedef böcek tuzağa konan zehirli bir madde (örn. DDVP) ile temasa eder ve ölürler. Bu sayede tek bir böceğin bile kaçması önlenir. Ancak kullanılan bu zehirli maddenin kimyasal içerdiğinden dolayı olası tehlikeleri dikkate de alınmalıdır.

Çiftleşmeyi engelleme

Feromonları kullanmanın değişik ve ek bir yöntemidir. Korunması gereken alana feromon salgılayan çok sayıda yayıcı yerleştirilir. Arazide yüksek bir feromon konsantrasyonu sağlanarak zararlı böceğin salgıladığı doğal feromon maskelenir ve zararlının karşı cinsi bulması engellenir. Buluşamadıklarından bu böcekler üreyemezler. Bu teknik kullanılarak, üzüm bağları ve meyve bahçelerinde hiçbir ilaç kullanılmadan, başarıyla Salkım güvesi, Elma içkurdu vb. böceklerin zararları engellenebilmektedir. Ayrıca mısırda ve pamukta Pembekurta karşı çiftleşmeyi engelleme tekniği başarıyla kullanılmaktadır. Bu metot birçok böcek üzerinde de kullanılmış ve test edilmiş olsa da bu yöntemin başarısı için bahçelerin tamamında, çok geniş bir bölgede aynı yöntemin kullanılması gerekmektedir, aksi halde böcekler feromonsuz alanlarda çiftleşip üremeyi sürdürecek ve feromon kullanımının bir faydası olmayacaktır.

Diğer diller: KA | EN | TR